چوب بلوط یکی از قدیمی‌ترین و محبوب‌ترین چوب‌ها به لحاظ دوام بالا، سخت بودن و زیبایی ظاهریش می‌باشد. از این چوب در ساخت لوازم چوبی مانند مبلمان، کف پوش و کابینت‌سازی و حتی ساخت قایق استفاده می‌شود. در مقاله چوب بلوط به طور مفصل درباره ویژگی‌های این چوب صحبت کردیم، در این مقاله قصد داریم به گونه‌های مختلف و محبوب از این چوب بپردازیم.
بر اساس منابع مختلف تقریبا ۵۰۰ گونه از چوب بلوط در جهان وجود دارد. البته از این بین، تنها چند گونه از آن‌ها بسیار محبوب و کاربردی هستند. گونه‌های مختلف بومی که در مناطق مختلف جهان از جمله آمریکا، آسیا، اروپا و آفریقا یافت می‌شوند.
انواع چوب بلوط
انواع گونه‌های محبوب چوب بلوط را می توان به دو دسته کلی تقسیم کرد:
- بلوط قرمز
- بلوط سفید
۱.چوب بلوط قرمز (Quercus Rubra)
چوب بلوط قرمز
یکی از محبوب‌ترین گونه‌های بلوط، گروه بلوط‌های قرمز هستند. این گونه به گروه‌های دیگری نیز تقسیم می‌شود که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم. گونه بلوط قرمز عمدتا در شمال شرقی ایالت متحده و جنوب شرقی کانادا رشد می‌کنند. ارتفاع درختان بلوط قرمز حدود ۲۵ تا ۳۵ متر و قطر تنه‌شان به ۱ تا ۲ متر می‌رسد. وزن چوب بلوط قرمز با میانگین وزن خشک ۷۰۰ کیلوگرم بر مکعب، چوبی سنگین محسوب می‌شود.
ویژگی های ظاهری: درون چوب بلوط رنگ قرمز قهوه‌ای روشن تا متوسط با ته‌رنگ مایل به قرمز است. به دلیل همین قرمز بودن داخل چوب، این چوب به بلوط قرمز نامگذاری شده است. لایه بیرونی این چوب کمی روشن‌تر می‌باشد که به راحتی قابل تشخیص نیست. از لحاظ و بافت، بلوط قرمز دارای رگه‌های صاف و بافتی درشت و ناهموار و منافذ بزرگ می‌باشد.
ویژگی های مقاومتی: امتیاز جانکا این چوب برای مقاومت در برابر فرورفتگی ۱۲۲۰ پوند نیرو بر اینچ مربع ثبت شده است، درنتیجه این چوب، چوب بسیار سختی می‌باشد. کار کردن با این چوب با هر دو نوع ابزار دستی و ماشین آسان است. و از طرفی به دلیل انقباض زیاد، ثبات ابعادی متوسطی از خود نشان می‌دهد. چسباندن، رنگ آمیزی، پرداخت و خم کردن این چوب آسان است.
نقاط ضعف این چوب: بلوط‌های گروه بلوط قرمز عمدتا دوام و مقاومت در برابر حشرات، کمی دارند. چوب بلوط قرمز ممکن است در تماس با آب یا آهن رنگ خود را از دست بدهد یا لکه شود. و از آن‌جایی که دربرابر رطوبت مقاومت خوبی از خود نشان نمی‌دهد، برای مصارف در فضای باز مناسب نیست.
کاربرد : چوب بلوط قرمز با قیمت متوسطی که دارد، به راحتی در دسترس است. و از آن در مبلمان، کف پوش، تزیینات داخلی، کابینت‌سازی، روکش و سایر صنایع چوبی استفاده می‌شود.
چوب های بلوط قرمز به عنوان یک چوب سخت، مقاوم، کم هزینه و در دسترس، یکی از محبوب‌ترین الوارها بین مردم در بسیاری از کشورها است. که در ادامه به محبوب‌ترین‌های این گونه می‌پردازیم، که عبارت‌اند از: بلوط سیاه کالیفرنیایی، بلوط قرمز جنوبی، بلوط بید، بلوط سیاه، بلوط پوست گیلاسی، بلوط سوزنی و بلوط مرداب.
۱-۱.چوب بلوط سیاه (Quercus velutina)
درخت های بلوط سیاه عمدتا در شرق آمریکای شمالی رشد می کنند، چوب این درخت دارای رنگ قهوه‌ای مایل به قرمز متوسط، و بافتی دانه‌دار و درشت است، منافذ آن نیز متوسط تا بزرگ هستند. درختان بلوط سیاه دارای ارتفاعی حدود ۲۵ متر و تنه‌ای به قطر ۱.۵ متر دارد. این چوب دارای امتیاز جانکا ۱۲۱۰ پوند نیرو بر اینچ مربع، جزو چوب‌های سخت قرار می‌گیرد، اما دوام کمی دارد. همچنین کار با بلوط سیاه آسان است و در ساخت مبلمان، کفپوش، کابینت‌سازی، روکش و تزئینات داخلی کاربرد دارد.
۱-۲. بلوط پوست گیلاسی (Quercus pagoda)
یکی از انواع بلوط قرمز، بلوط پوست گیلاسی است، که معمولا در شرق ایالت متحده رشد می‌کند و به سایر نقاط دنیا صادر می شود. درخت بلوط پوست گیلاسی ارتفاعی حدود ۳۰ متر و تنه ای با قطر حداکثر ۱.۵ متر دارد. رنگ چوب بلوط پوست گیلاسی، قهوه‌ای مایل به قرمز متوسط و بافتی درشت با منافذی بزرگ می باشد. دوام این چوب کم است و در مقابل پوسیدگی مقاومتی از خود نشان نمی‌دهد. با این حال، که مقاومت کمی دارد اما جزو چوب‌های محکمی است که کار کردن با آن برای مصارف کفپوش و مبلمان آسان می‌باشد.
۱-۳. بلوط سیاه کالیفرنیایی (Quercus kelloggii)
چوب بلوط سیاه کالیفرنیایی از غرب ایالت متحده برداشت می‌شود، این چوب با نام کلگ(Kellogg) نیز شناخته می‌شود. رنگ این چوب نیز قهوه‌ای مایل به قرمز با رگه‌های صاف، بافت درشت و منافذ متوسط تا بزرگ می‌باشد. از لحاظ دوام، این چوب دوام بالایی ندارد اما به اندازه‌ای محکم است که از آن برای پروژه‌های کابینت‌سازی و مبلمان استفاده شود.
بلوط سیاه، پوست گیلاسی و کالیفرنیایی
۱-۴. بلوط قرمز جنوبی (Quercus falcata)
چوب بلوط قرمز جنوبی که از چوب‌های بومی جنوب شرقی ایالت متحده برداشت می‌شود، به نام بلوط اسپانیایی نیز شناخته می‌شود. رنگ این چوب قهوه‌ای روشن تا متوسط است. این چوب با این که بسیار سنگین و محکم است اما دوام کمی دارد، ولی همچنان کار کردن با آن آسان می‌باشد و برای کابینت‌سازی و کفپوش و مبلمان‌سازی از چوب‌های مناسب تلقی می‌شود.
۱-۵. بلوط بید (Quercus phellos)
چوب بلوط بید را معمولا می‌توان در شرق و مرکز ایالت متحده برداشت کرد، این بلوط، چوبی بسیار سخت و محکم با رگه‌های ظریف و منافذ ریزی می باشد، که از این چوب در مبلمان سازی ، روکش و … استفاده می‌شود.
۱-۶. بلوط سوزنی (Quercus palustris)
چوب بلوط سوزنی از اکثر انواع دیگر چوب‌های بلوط سخت‌تر می‌باشد، اما دوام کمی دارد. بر روی بدنه این چوب گره‌های متعددی می‌توان یافت. از این چوب بیشتر به عنوان هیزم و در ساخت‌و‌سازهایی که نیاز به داشتن کیفیت بالایی نیست، استفاده می‌شود.
بلوط قرمز، بید، سوزنی و مرداب
۱-۷. بلوط مرداب (Quercus nigra)
بلوط مرداب همجنان مانند سایر بلوط‌ها چوبی سخت و سنگین است، اما بادوام نمی باشد. درون این چوب رنگ قهوه‌ای مایل به قرمز متوسط ، دارای رگه‌های درشت و منافذ بزرگ می‌باشد. کار کردن با این چوب نیز آسان است و غالبا در کابینت‌سازی و مبلمان‌سازی کاربرد دارد.
۲. بلوط سفید (Quercus alba):
بلوط سفید
چوب‌های گروه بلوط سفید نسبت به بلوط قرمز محکم‌تر و بادوام‌تر هستند و رنگ روشن‌تری دارند. این چوب‌ها عمدتا در شرق ایالت متحده و مناطق آمریکای شمالی رشد می‌کنند. درختان بلوط سفید، ارتفاعی حدود ۲۰ تا ۲۵ متر و قطر تنه‌ای به اندازه ۱ تا ۲.۵ متر دارند. چوب‌های بلوط سفید با میانگین وزن خشک ۷۵۵ کیلوگرم بر مترمکعب، نسبت به بلوط قرمز سنگین‌تر هستند.
ویژگی های ظاهری: چوب‌های بلوط سفید دارای رنگ روشن‌تری هستند. درون این چوب‌ها، سفید قهوه‌ای روشن تا متوسط می‌باشد و برخلاف بلوط قرمز که رنگ مایل به قرمز دارند، بلوط سفید به طور کلی ته رنگ زیتونی دارد. رگه‌های چوب صاف و بافت آن درشت و ناهموار است.
ویژگی های مقاومتی: همانطور که اشاره شد چوب بلوط سفید نسبت به بلوط قرمز سخت‌تر است و امتیاز جانکا این چوب به مقدار ۱۳۵۰ پوند نیرو بر اینچ مربع ثبت شده است. همچنین مقاومت این چوب در برابر پوسیدگی و رطوبت نیز بالاست، به همین دلیل امکان استفاده از این چوب در فضاهای باز یا ساخت قایق وجود دارد. کار کردن با این چوب با هر دو ابزار ماشینی و دستی امکان پذیر و آسان است. همچنین چسباندن، رنگ آمیزی، پرداخت و خم کردن این چوب آسان می‌باشد و مانند بلوط قرمز ثبات ابعادی متوسطی دارد.
کاربرد چوب بلوط سفید: از بلوط سفید در ساخت مبلمان، کابینت‌سازی، کف پوش ، بشکه، قایق، تزئینات داخلی و روکش استفاده می‌شود. و از آن‌جایی که تقاضا برای این چوب نسبت به بلوط قرمز بیشتر است، کمی گران‌تر می‌باشد.
به طور خلاصه تفاوت بزرگ بین بلوط سفید و قرمز، دوام آن ها می باشد. بلوط سفید از جهت محکم‌تر بودن، دوام بالاتر و زیبایی، به طور گسترده‌ای برای کفپوش و مبلمان‌سازی کاربرد دارد. در ادامه به برخی از انواع محبوب بلوط سفید که عبارتند از بلوط خوشه‌ای، انگلیسی و بلوط آمریکایی می‌پردازیم.
۲-۱. بلوط خوشه‌ای (Quercus macrocarpa)
چوب بلوط خوشه‌ای که از محبوب‌ترین گونه‌های بلوط است، رنگی به رنگ قهوه‌ای روشن تا متوسط با رگه‌های درشت و منافذ متوسط تا بزرگ دارد. چوب بلوط خوشه‌ای در برابر پوسیدگی بسیار بادوام می‌باشد. از این چوب برای ساخت قایق، بشکه، روکش، کابینت‌سازی و مبلمان‌سازی استفاده می‌شود.
۲-۲. بلوط انگلیسی (Quercus robur)
این چوب یکی از محبوب‌ترین چوب‌های بلوط در اروپا، آسیا و شمال آفریقا می‌باشد، که به نام بلوط اروپایی نیز شناخته می‌شود. رنگ این چوب قهوه‌ای روشن تا متوسط با ته رنگ زیتونی، رگه‌های صاف و بافت یکدست و درشت می‌باشد. این نوع بلوط دربرابر پوسیدگی و آب بسیار مقاوم و بادوام است. کار کردن با بلوط انگلیسی، چسباندن، پرداخت و خم کردن آن آسان است. از این چوب برای کفپوش، مبلمان‌سازی، کابینت‌سازی، روکش، بشکه و تزئینات داخلی استفاده می‌شود.
۲-۳. بلوط آمریکایی (Quercus prinus)
بلوط آمریکایی گونه‌ای دیگر از بلوط سفید است که چوب آن دارای رنگ قهوه‌ای روشن تا متوسط با رگه‌های درشت و منافذ متوسط تا بزرگ می‌باشد. این چوب نیز مانند بلوط انگلیسی در برابر پوسیدگی بسیار بادوام است. از کاربردهای رایج این چوب می‌توان به مبلمان‌سازی، کفپوش، ساخت قایق، کابینت‌سازی، بشکه، روکش و تزئینات داخلی اشاره کرد.
بلوط خوشه ای، انگلیسی و آمریکایی
و در پایان قصد داریم که به یکی از معروف‌ترین گونه‌های بلوط که در ایران رشد می‌کند اشاره کنیم:
بلوط ایرانی ( Quercus brantii)
بلوط ایرانی- بلوط برانتی
بلوط ایرانی یا همان بلوط برانتی یکی از گونه‌های بلوطی است، که در غرب آسیا، الخصوص در ایران، عراق، سوریه و ترکیه به وفور یافت می‌شود. درخت بلوط برانتی، پوشش جنگلی بیش از ۵۰ درصد منطقه رشته کوه‌های زاگرس را تشکیل می‌دهد، و به عنوان یکی از مهم‌ترین گونه درختی در ایران شناخته می‌شود. این چوب دارای سختی و مقاومت بالایی در برابر خمش و فشار می‌باشد، به همین دلیل در ساخت مبلمان، کابینت، درب و پنجره کاربرد دارد.